سخه شماره 1
دارو : ریشه و ریزم ریوند چینی ( Rheum officinale )
مقدر مصرف : 1 تا 4 گرم
طرز تهیه : مقدر فوق را که قبلا کوبیده شده است در یک فنجان آب جوش ریخته مدت یک ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده صبح و شب هر بار یک فنجان یک ساعت بعد از غذا میل کنید .
توجه : این دارو در زنان حامله و در افرادیکه سنگ در مثانه یا دستگاه ادراری دارند نباید مصرف شود .
نسخه شماره 2
دارو : شیرابه خشک شده برگهای صبر زرد (چداروا) ( Aleo species )
مقدر مصرف : 60 تا 200 میلی گرم بعنوان مسهل ملایم ، 300 تا 1000 میلی گرم بعنوان مسهل .
طرز تهیه : با کمی شربت قند میل کنید .
توجه : این دارو در دوران حاملگی ، زمان قاعدگی و در هنگام وجود ناراحتی گوارشی مصرف نگردد .
نسخه شماره 3
دارو : برگ سنا ( Cassia angustifolia )
مقدر مصرف : 0/5 تا 1 گرم بعنوان ملین
1 تا 3 گرم بعنوان مسهل ملایم
4 تا 8 گرم بعنوان مسهل قوی
طرز تهیه : مقادیر مورد نظر از برگ سنا را که قبلا کوبیده شده باشد در یک فنجان آبجوش ریخته مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده صبح و شب هر بار یک فنجان یک ساعت بعد از غذا میل کنید .
توجه : مدت 6 تا 8 ساعت بعد از مصرف دارو تخلیه روده شروع می شود .
نسخه شماره4
دارو : اسفرزه ( Plantago psylium)
مقدر مصرف : برای بزرگسالان مقدر 10 گرم یا یک قاشق غذا وری پر با کمی آب ولرم یا شیر گرم روزی سه بار مصرف گردد .
اطفال : مقدر یک رگم روزی سه بار با کمی آب گرم یا شیر گرم میل کنید .
نسخه شماره 5
دارو : پوست سیا توسه ( Rhamnus frangula )
مقدر مصرف : 1 تا 3 گرم از پودر گیاه
طرز تهیه و مصرف : بصورت کپسول تهیه و میل کنید .
توجه : مقدر 2 تا 6 گرم این دارو را در یک لیوان آب بصورت جوشانده نیز می توان تهیه و مصرف نمود .
نسخه شماره 6
دارو : مغز میوه فلوس ( Cassia fistula)
مقدر مصرف : بزرگسالان به مقدر 4 تا 8 گرم بعنوان ملین و به مقدر 30 تا 60 رگم بعنوان مسهل ، اطفال به مقدر 3 گرم بر حسب هر یک از سنین عمر بعنوان مسهل .
طرز تهیه و مصرف : مقادیر ذکر شده از پودر گیاه فوق را در یک فنجان آب جوش ریخته مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده صبح و شب هر بار یک فنجان یک ساعت بعد از غذا میل کنید .
آویشن = تقویت معده وکبد-نفخ شکم -عفونتهای روده-حالت تهوع واستفراغ-
استقدوس= مقوی قلب واعصاب-آ سم-سرگیجه-میگرن-دردمفاصل-نقرس-نزله-
اسفرزه= اسهال خونی وساده-التهاب کلیه ومثانه-خلط آور-یبوست های مقاوم-
افتیمون= ارامبخش-سوداوبلغم-لرزش های عصبی-
افسنتین =خلط آور-صفرا-پاک کننده سینه و ریه-مقوی بدن-معرق-مدربول وحیض
انقوزه= ضدقولنج-بادشکن-ضدتشنج-ضدآسم-
اکلیل کوهی= طپش قلب -آسم-ورم کلیه-صفرا- یرقان-نارسایی کبد-
اکالیپتوس= ضدعفونی کننده مجاری تنفسی -خلط آور-معالج زکام-
انیسون =سو هاضمه-بازکننده برونشها-ضدخفقان-ضد نفخ-بیماریهای زنانگی-
بابونه= سردردهای عصبی-اشتهاآور-صفرابر-ضدکرم-ضدعفونی روده-
بادرنجیوبه= تقویت قلب واعصاب-نشاط آور-استفراغ دوره بارداری-چنگ زدگی معده-
بارهنگ =نرم کننده سینه-بیماریهای کلیه ومثانه-تصفیه کننده خون-
سنا =مسهل-ملین-تخلیه سموم روده-یبوست های حادومزمن-
مورد بیماریهای پوستی-شوره سر-رفع بدبویی عرق بدن-
بومادران =مقوی قلب واعصاب-بواسیر خونی - نارا حتی های زنانگی-دل درد -
بهار نارنج =اختلالات عصبی-طپش قلب-سردردوبیخوابی-
بهدانه =درمان خشکی سینه وگلو-گرفتگی صدا-
ترنجبین= زردی -گرمی-سرخک-مخملک-تسکین عطش-
تخم گشنیز= سوهاضمه-مقوی معد ه-بوی بددهان-
تخم شنبلیله= کم خونی-قند خون-چربی خون-محرک اشتها-
ثعلب= تشنج-خلط آ ور-ورم کلیه-تورم روده ها -
چهارتخمه= گلودردوسرفه-اسهال ساده کودکان-
چهارگل= سرماخوردگی-برونشیت-زکام-ناراحتی های تنفسی-
خاکشیر= اوریون-تب بر-ملین-صفرابر-اشتهاآور-رفع عطش-
خرفه= خونریزی سینه-کرم کدو- دردمثانه-سنگ کلیه-زخم روده-
رازیانه =اشتهاآور-ضدنفخ-ازدیاد شیر-تنظیم قاعدگی-
ریوند= تقویت کبد-صفرا بر-درد کلیه-ضد تب-ضد نفخ-
زر شک =صفرابر-تصفیه کننده خون-رفع فشا خون-تقویت کبد-
زوفا= بادشکن- آسم-سرفه-ورم ریه-
سداب= بواسیر-ضددردهای قولنجی وزنانه-
سعد =اعصاب-حافظه- مقوی معده-تقویت لثه-
سماق= صفرا بر-حالت تهوع-خونریزی سینه- اسهال مزمن-
سنبل الطیب =تقویت قلب-اعصاب-بیخوابی-سردرد -
سیاهدانه= ازدیاد شیر-بادشکن-نارسایی طحال-عطسه-
شاتره= مقوی معده-مدر-صفرابر-محرک اشتها-
شیر خشت =ملین-سرفه-سرخک-زردی-تب بر-
شیرین بیان= زخم معده و اثنی عشر- ملین مزاج-تنگی نفس-سرما خوردگی-
شکر تغار= ملین-سرفه-خشکی گلو-
عا قرقرها =لکنت زبان-لغوه-فلج-رعشه-صرع-
عناب= ملین-زکام-برونشیت-تصفیه خون-فشار خون- خنکی مزاج-
فوفل= قابض-تقویت لثه- امراض دهان-سستی کمر-مقوی قلب-
فلوس= ملین-پاک کننده سموم روده-برفک وافت دهان-
قراقات= فشار خون-اوره-مرض قند-تصفیه خون-
قرنفل =مقوی قلب-معده-اعصاب-گوا رش-وسواس-بد بویی دهان-
کاسنی= تقویت کبد- پاک کننده مجاری ادراری-تب بر-
کاکل ذرت= سنگ کلیه -مثانه-صفرا-التهابات نقرس ومفاصل-
کتیرا = نرم کننده پوست دست وصورت-موخوره-
کندر= مقوی قلب-حافظه-صاف شدن صدا-ضد خلط خونی-
گل بنفشه= سینه درد- سرفه-تب بر-ملین-سرخک- حصبه-آرامبخش-
گل ختمی= گرفتگی صدا-خلط آور-ورم حنجره-سرما خوردگی -
گل گاوزبان= تقویت قلب-اعصاب-بیخوابی-نشاط آور-
گل همیشه بهار= کشنده کرمهای دستگاه گوارش-غلظت خون-اسهال-صفرا-
مرزنجوش =اعصاب-تنگی نفس- زکام-لرزش اعضا-دردشقیقه-میگرن-
مریم گلی= دردمفاصل-تشنج-قند خون-چربی-فشارخون-بیماریهای زنانه-
نعنا =مقوی معده واعصاب-ضد تهوع-سوهاضمه-
زیره سیاه ایرانی (کرمانی)
Bunium persicum
Black cumin - Black caraway
Apiaceae
Synonyms : B.bulbocastanum , Carum persicum
(توجه: تصاویر این مطلب مربوط به گونه های مختلف جنس Bunium می باشد.)
معرفی و گیاهشناسی
زیره سیاه
ایرانی (کرمانی) گیاهی است چند ساله با ارتفاع تقریبا 6۰ سانتی متر، 14=2n،
دارای ریشه غده ای سیاه رنگ، ساقه تو خالی، برگ های سبز رنگ با بریدگی
بسیار که به صورت نوار نخ مانندی در آمده اند. معمولا برگ های پایین شامل
دو بار تقسیمات شانه ای عمیق دارای دمبرگ و برگهای بالایی بدون دمبرگ و
دارای قطعات سیخک مانند می باشند. گلها به رنگ سفید یا کرم رنگ که در
انتهای ساقه های اصلی و فرعی به صورت چتر مرکب ظاهر می شوند. گرده افشانی
اش توسط حشرات صورت می گیرد. میوه اش به شکل فندقه دو قسمتی است.
جنس
Bunium دارای 14 گونه می باشد که B.persicum فراوان ترین گونه می باشد. در
کاوش های باستانی در شهر سوخته زابل مشخص شده است که مردم آن در پنج هزار
سال پیش زیره سیاه را می شناختند.
نیاز های اکولوژیکی و پراکنش
در
مناطق کوهستانی و مرتفع (ارتفاع 1710 تا 3500متری) می روید. طالب مکان های
سایه آفتاب است و بیشتر در زیر سایه گیاهان و در شیب های تند و کمتر آفتاب
گیر مشاهده می شود. خاک های سبک شنی تا شنی لومی را می پسندد. و بیشتر در
خاک هایی با PH اسیدی تا خنثی (4.5 تا 8.3) دیده می شود. اکثر رویشگاههای
زیره دارای بارندگی سالیانه بیشتر از 300 میلی متر هستند و مقدار ماده آلی
در این مناطق بین 1.5تا 2.2 درصد است. این گیاه به طور وحشی در استان سمنان
(کوه زر دامغان)، استان قزوین (کوه الموت)، استان هرمزگان (کوه گنو بندر
عباس)، استان های خراسان رضوی،شمالی و جنوبی (بابا امان بجنورد، کوه هزار
مسجد، اخلمد، کاشمر، بجستان، جنگل خواجه کلات و فریزی چناران)، استان یزد
(کوه لا خسه مهریز )، استان فارس (کوه تودج استهبان)، استان مرکزی (سیاه
کوه) و استان کرمان (سیرچ، جوپار، جوشان، جبال بارز، کوه زیرو و ...) دیده
می شود. از نظر پراکنش در سطح جهان در شمال آفریقا، جنوب شرقی اروپا،
روسیه، قفقاز، افغانستان، هندوستان و دامنه های کم ارتفاع هیمالیا دیده می
شود. در اکثر مناطق در کنار گیاهانی مانند بادام، گون و بنه مشاهده می
شود. جالب است بدانیم که سالانه 10 تا 25 تن زیره سیاه از حدود صد هزار
هکتار مناطق زیره خیز استان کرمان بر داشت می شود.
مواد موثره و فرآوریاسانس زیره به وسیله تقطیر با آب حاصل میگردد. بذرهای زیره سیاه حاوی 3.5 تا 9درصد اسانس هستند. عمده ترین ترکیبات تشکیل دهنده اسانس زیره سیاه عبارتند از پ-سیمن، کومین آلدهید، گاماترپینن، آلفاپینن، بتاپینن، آلفا ترپینن و لیمونن.
خواص درمانی و کاربردهااشتها
آور، مدر، ضد نفخ، مقوی معده، افزاینده شیر مادران و در صنایع غذایی به
عنوان چاشنی و طعم دهنده غذاها و نوشیدنی ها کاربرد دارد.